Translate

niedziela, 1 marca 2015

Konsekwencje prawne niedostosowania statutu spółdzielni mieszkaniowej do powszechnie obowiązujących przepisów prawa

Nierzadkim problemem występującym w funkcjonowaniu Spółdzielni mieszkaniowych jest fakt, iż zapisy statutu jako podstawowego dokumentu, który jest regulacją bytu prawnego Spółdzielni, są niezgodne z obowiązującym prawem.
Niezgodność ta może być łatwo dostrzegalna np. zmiany przepisów prawa w zakresie Zebrań Przedstawicieli lub znacznie trudniejsza jak w przypadku sposobu liczenia głosów w trakcie obrad Walnego Zgromadzenia (do dnia dzisiejszego znaczna większość Spółdzielni mieszkaniowych nie dostosowała postanowień Statutu do brzmienia art. 83 ust. 9 Ustawy o spółdzielniach mieszkaniowych).  
Organem władnym podjąć uchwałę w sprawie zmiany w statucie, zgodnie z art. 38 § 1 pkt. 10 Prawa Spółdzielczego, jest Walne Zgromadzenie. Tym samym w przypadku dostrzeżenia niezgodności treści statutu z obowiązującym prawem Zarząd Spółdzielni powinien przygotować projekt stosownej uchwały, wnieść go pod obrady najbliższego posiedzenia Walnego Zgromadzenia, które w drodze głosowania powinno przyjąć uchwałę dokonującą zmian w treści Statutu.
Jednakże należy również zastanowić się nad konsekwencjami prawnym jeśli Walne Zgromadzenie nie przyjmie uchwały lub jej projekt nie zostanie wniesiony pod obrady, a także co w przypadku gdy Spółdzielnia nie ma w treści statutu organu jakim jest Walne Zgromadzenie, a zamiast tego nadal występuje Zebranie Przedstawicieli.  
Po pierwsze zgodnie z zasadą wyrażoną w art. 58 § 1 k.c. Czynność prawna sprzeczna z ustawą albo mająca na celu obejście ustawy jest nieważna, chyba że właściwy przepis przewiduje inny skutek, w szczególności ten, iż na miejsce nieważnych postanowień czynności prawnej wchodzą odpowiednie przepisy ustawy.
Wobec powyższego oczywistym jest, iż wszelkie czynności wykonane w oparciu o postanowienie Statutu sprzeczne z obowiązującym prawem będzie nieważne lub też spowoduje nieistnienie w obrocie prawnym uchwalanych uchwał. Tym samym w sytuacji dalszego odbywania Zebrań Przedstawicieli, zamiast Walnego Zgromadzenia, należy uznać, iż wszelkie uchwały (z wyjątkiem uchwały zmieniającej statut) przez ten organ podjęte będą nieistniejącymi, jako że podjętym przez organ, którego zwołanie nastąpiło w sprzeczności z przepisami ustawy. Podobnie sytuacja będzie wyglądać w przypadku obliczania wymaganej większości głosów na Walnym Zgromadzeniu na podstawie przepisów Prawa Spółdzielczego zamiast Ustawy o spółdzielniach mieszkaniowych. Nieistnienie obejmie  zarówno uchwały o zatwierdzeniu sprawozdań, podziale nadwyżki bilansowej lub pokryciu straty, a także uchwały wyborcze do Rady Nadzorczej.

Dla zainteresowanych omawianą tematyką polecam publikację dr Waldemara Walczaka „Wpływ ustawowych regulacji na standardy nadzoru korporacyjnego w spółdzielniach mieszkaniowych”
W tym miejscu, ślad za publikacją dr Waldemara Walczaka - wskazaną powyżej, należy również przytoczyć Uchwałę siedmiu sędziów Sądu Najwyższego z dnia 10 maja 2012r. w sprawie sygn. akt III CZP 84/11, w której Sąd Najwyższy stwierdził, iż Zebranie Przedstawicieli Spółdzielni, która nie dopełniła obowiązków przewidziany w nowelizacji Ustawy o spółdzielniach mieszkaniowych z 2007r., pozostaje je organem statutowym. Jednakże, i tu w pełni podzielam interpretacje tejże Uchwały dokonaną przez dr Waldemara Walczaka, pozostawienie Zebrania jako organu statutowego miało tylko i wyłącznie to znaczenie, iż był to organ, który mógł dokonać koniecznych zmian w statucie.  

Należy również wskazać, iż w sytuacji gdy wbrew obowiązującym przepisom prawa statut Spółdzielni mieszkaniowej pozostaje niezmienionym, zastosowanie powinny znaleźć odpowiednie przepisy prawa z pominięciem zapisów statutowych. Bowiem w hierarchii aktów prawnych prawo powszechnie obowiązujące jest ponad prawem wewnętrznym podmiotów korporacyjnych, uchwalanym przez ich organy. Tym samym w przypadku gdy do chwili obecnej niezmieniony Statut stanowi, iż organem Spółdzielni jest Zebranie Przedstawicieli, to Zarząd Spółdzielni, działając na podstawie przepisów Ustawy o spółdzielniach mieszkaniowych, powinien zwołać Walne Zgromadzenie, które to należy uznać za organ władny podjąć również uchwałę w przedmiocie zmian w statucie. Należy również wskazać, iż w ślad za Uchwałą SN z dnia 10 maja 2012r. w chwili obecnej możliwość zwołania i obradowania Zebrania Przedstawicieli należy uznać za wątpliwą i ograniczyć wyłącznie do podjęcia uchwały w przedmiocie zmiany Statutu, natomiast jakichkolwiek inne uchwały, jako że podjęte przez organ sprzeczny obowiązującemu prawu, będą nieistniejącym. Sankcją natomiast za niedostosowanie postanowień statutu do wymogów obowiązującego prawa, na którą również zwrócił uwagę dr Waldemar Walczak w swojej publikacji, jest przewidziana w art. 26 Ustawy o Krajowym Rejestrze Sądowym możliwość ustanowienia dla Spółdzielni, przez Sąd Rejestrowy kuratora.
Wobec powyższego raz jeszcze należy wyraźnie podkreślić, iż w przypadku niedostosowania treści statutu do obowiązujących przepisów prawa, koniecznym jest niezwłoczne podjęcie przez Zarząd Spółdzielni czynności eliminujących powstałą sytuację.


Radca Prawny Barbara Wrońska 

Bibliografia

Waldemar Walczak „Wpływ ustawowych regulacji na standardy nadzoru korporacyjnego w spółdzielniach mieszkaniowych” 

Brak komentarzy:

Prześlij komentarz